Kedu ka e si chepụta otu iko?

N'ụbọchị anwụ na-achasi ike ruo ogologo oge gara aga, ụgbọ mmiri buru ibu na-abịa n'ọnụ Osimiri Blus na n'ụsọ oké osimiri Mediterranean. E ji obere klọọkụ dakwasịrị ụgbọ mmiri ahụ. N'ihi na n'ihi nchebi-kwa-ra site n'oké osimiri n'ebe a, ndi-ọkwọ esighị n'aka. Nna ukwu. Thegbọ mmiri ahụ gbara ọsọ mgbe ọ bịara mara mma sara mbara adịghị anya site n'ọnụ osimiri.

Ndị Foonenians n'ụgbọ mmiri ahụ zọpụtara nnukwu ụgbọ mmiri ma gbaga na sandbar a mara mma. Sandbar jupụtara na ájá dị nro ma dị mma, mana enweghị okwute nwere ike ịkwado ite. Na mberede, mmadụ chetara soda soda n'ụgbọ mmiri, yabụ onye ọ bụla na-arụkọ ọrụ ọnụ, kpaliri ọtụtụ iberibe iji wuo ite ahụ ọkụ ka ha biliri. Nri ahụ dị njikere n'oge na-adịghị anya. Mgbe ha chịkọtara efere ma kwadebe ịlaghachi n'ụgbọ mmiri ahụ, ha chọpụtara ihe ịtụnanya dị ebube: Ahụrụ m ihe na-egbu maramara ma na-enwusi ájá n'okpuru ite ahụ, nke mara mma. Onye ọ bụla amaghị nke a. Kedu ihe m chere na m chọtara akụ, ya mere m wepụrụ ya. N'ezie, mgbe ọkụ na-esi nri, soda mgbochi na-akwado ite kemịkal meghachiri na nke quartz aja na ala na okpomọkụ dị elu, na-akpụ iko.

Mgbe ndị Finishia ha mara ihe na mberede ka ha mụtara ụzọ ngwa ngwa iji mee ya. Ha buru ụzọ kpaliri ájá quartz na ekekọta akụkụ ahụ ọnụ, wee gbazee ha n'ọkụ pụrụ iche, wee mee ka iko ahụ rụọ ụlọ ahụ n'ọtụtụ nha. Obere iko beads. Ndị ala ọzọ mara mma, ụfọdụ ndị ọgaranya gbanwere ha ọla edo na ọla, na ndị Finishia ahụ rụpụtara akụ.

N'ezie, ndị Mesopotamis na-ewepụta iko dị mfe dị ka mbido 2000 BC, ezigbo iko pụtara na Egypt na 1500 BC. Site na narị afọ nke iri itoolu BC, na-emepụta iko na-aga n'ihu kwa ụbọchị. Tupu narị afọ nke isii AD, enwere ụlọ ọrụ na Rhodes na Saịprọs. Obodo Aleksandria, nke ewuru na 332 BC, bụ obodo dị mkpa maka mmepụta iko n'oge ahụ.

Site na narị afọ nke asaa AD, ụfọdụ ndị Arab mba dịka Mesopotemia, Pesia, Peshia, Ijipt na Syria na-emepụtakwa. Ha nwere ike iji iko doo anya ma ọ bụ na-acha odo odo iji mee ka oriọna alakụba.

Na Europe, nke na-emepụta ihe na-apụta ìhè n'oge. Tupu ihe dị ka narị afọ nke 18, ndị Europe zụtara iko dị elu site na Venice. Ọnọdụ a bịara ka mma na narị afọ nke 18 nke Europe na-emepụta debere ụzọ iko aluminom agbanwee, na ụlọ ọrụ mmepụta nke na-emepụta nke ọma na Europe.